Vai trò của các dụng cụ thể dục ngoài trời là gì trong phát triển đô thị

Vai trò của các dụng cụ thể dục ngoài trời, khu vui chơi, vận động đang cần được lưu tâm hơn bao giờ hết, đặc biệt là khi Việt Nam vưa lọt vào top 10 quốc gia lười vận động nhất thế giới, theo Quỹ dân số Liên hợp quốc – UNFPA. Cũng theo thống kê này, Ít nhất 30% người trưởng thành thiếu vận động thể lực. 

Nguyên nhân dàn trải từ văn hóa sống, thói quen sinh hoạt, mức độ công việc hàng ngày, nhưng quan trọng nhất vẫn là việc các đô thị lớn vẫn chưa có đủ những khu luyện tập thể dục thể thao miễn phí ngoài trời! 

Những đô thị… lười

Việt Nam đang có mức độ vận động thuộc dạng thấp trên thế giới. Theo thống kê, thể trạng của người Việt Nam kém xa với các nước trong khu vực, không những về chiều cao, cân nặng mà cả về các tố chất thể lực, sức bền. So với Nhật Bản, nam thanh niên Việt Nam 18 tuổi thấp hơn 8cm (163,4cm so với Nhật Bản là 172cm); các thiếu nữ lứa tuổi này cũng thua 4cm về chiều cao (152,7cm so với Nhật Bản là 157cm). 

Thậm chí, thanh niên Việt Nam chỉ cao ngang thanh niên Lào, Myanmar nhưng thấp hơn thanh niên Campuchia. Về sức bền chung trong vận động, thanh thiếu niên nước ta xếp loại rất kém so với các nước trong khu vực (theo nghiên cứu trong bài viết “Về nâng cao tầm vóc và thể trạng người Việt Nam” của GS. Dương Nghiệp Chí). 

Không chỉ là người trẻ, việc lười vận động và thiếu các không gian chung để vận động còn gây ra tác hại đối với tất cả các nhóm người. 

Cụ thể, trong một nghiên cứu gần đây nhất tỷ lệ béo phì của trẻ em Việt Nam đang rất báo động nhất khu vực Đông Nam Á, con số này tăng trưởng khá nhanh tại các đô thị lớn như TPHCM, Hà Nội,… (theo báo Thanh niên). Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, song một trong các nguyên nhân chính do hệ lụy của việc lười vận động.

Theo số liệu từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, năm 2020 cả nước ta có khoảng 13 triệu người cao tuổi, chiếm 12% dân số. Tuy nhiên, theo Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), gần 70% người cao tuổi Việt có sức khỏe yếu và rất yếu. 

Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến thực trạng tuổi thọ trung bình của người Việt ở mức cao, trên 73 tuổi, nhưng số năm khỏe mạnh chỉ được 64. Phụ nữ có trung bình 11 năm sống trong bệnh tật, trong khi ở nam giới khoảng 8 năm. Rõ ràng, dân số Việt Nam sống thọ nhưng không khỏe.

Lý do của những con số đáng lo này một phần là bởi người cao tuổi ở Việt Nam có khá ít điều kiện để luyện tập. Phần lớn họ đi dạo, mom mem theo một góc phố nào đó để vận động buổi tối, hoặc chỉ ngồi yên tại nhà nếu không có con cái đưa đi thư giãn. Rất nhiều người cao tuổi tại Việt Nam không tham gia tập luyện nhẹ nhàng, chơi thể thao phù hợp với sức khỏe, hay tập dưỡng sinh, yoga,… 

Những thiếu hụt này dẫn tới những hệ lụy về thể chất lẫn sự cô đơn, stress do tuổi già.

Người Việt thiếu dụng cụ thể dục ngoài trời để tập luyện

Thực tế, không thể quy trách nhiệm toàn bộ cho người dân rằng họ lười vận động. Bởi lẽ, không khó để bắt gặp hình ảnh những người lớn tuổi tham gia các lớp học dưỡng sinh cho người già, những người trẻ tuổi đi bộ dọc bờ kè, thậm chí chạy bộ trên vỉa hè, hoặc tập luyện các hoạt động thể chất ở công viên; hoặc các em nhỏ hiếu động nô đùa trong sân chơi của trường lớp.

Vậy, đâu mới là nguyên nhân chính khiến mức độ luyện tập ít đi? Câu trả lời nằm ở chính việc thiếu hụt những hoạt động thể dục thể thao tiện lợi – miễn phí trong các khu đô thị. 

Theo đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2011 – 2015 và 2016 – 2020), tỷ lệ đất dành cho thể thao toàn dân ở Việt Nam còn rất thấp. Chúng ta mới chỉ đạt khoảng 50% kế hoạch tận dụng đất cho các hoạt động thể thao.  

Vai trò của thiết bị tập thể dục ngoài trời với các nhóm tuổi

Các thanh thiếu niên hoặc người đi làm có thể tự chủ tài chính lẫn khả năng duy chuyển, tuy nhiên, vấn đề thiếu thời gian lại cản trở họ. Chi phí đắt đỏ tại các lớp vận động cũng khiến người ta phải cân nhắc. Hậu quả là mạng xã hội đầy rẫy những lời than vãn vì đau vai gáy hoặc thoái hóa đốt sống của dân văn phòng, dù chỉ trong độ tuổi 20 – 30. 

Việc có một khu luyện tập miễn phí trong ngay khu dân phố có thể giúp họ tự chủ hơn trong việc luyện tập ít nhiều.

Với nhóm trẻ em lẫn người già, khả năng chi trả hoặc tự chủ duy chuyển đến các trung tâm hoạt động thể dục của họ khá thấp. Nếu không có các sân tập miễn phí và các dụng cụ tập thể dục ngoài trời tiện lợi ngay trong khu vực sinh sống, làm sao họ có thể chủ động luyện tập nhiều hơn? 

Hậu quả, các em nhỏ trở nên lười vận động, chúng chỉ quanh quẩn trong mấy m2 nhà ở trở nên không nhanh nhẹ, ù lì trong giao tiếp, chỉ thích tiếp xúc trên các thiết bị smartphone, game. Nhiều bố mẹ cũng đau đầu vì không biết dẫn con trẻ đi vui chơi, hoạt động ở đâu, khi chỗ nào cũng đắt đỏ, hoặc ở rất xa. Trẻ em hiện nay ở các đô thị đang thiếu các sân chơi đúng nghĩa trong các khu vực công cộng mà vốn đã “đất chật người đông”.

→ Có thể bạn quan tâm: Tác dụng của máy tập thể dục ngoài trời cho trẻ em

Số người cao tuổi ở đô thị được hưởng các không gian công cộng cũng không nhiều. Ở hầu hết các nước phát triển, chính phủ coi việc cung cấp điều kiện (đất đai, công trình…) cho các hoạt động phục vụ hai nhóm người này là phúc lợi công cộng. Tuy nhiên, tại Việt Nam, nếu điểm những nơi để người già thư giãn, nghỉ ngơi, chắc chắn con số sẽ rất thấp. Dường như, bấy lâu nay chúng ta quên một không gian thật sự cho lớp người này.

Khi muốn luyện tập, nhiều cụ già phải đi bộ xuống lòng đường một đoạn dài để tới được công viên gần nhất. Và với những “chướng ngại vật” như thế, ngay cả người khỏe mạnh còn ngại thì nói gì đến người cao tuổi… Nếu không có con cháu dắt đi, họ rất khó để tới sân chơi mà mình cần. 

Cần tăng cường bổ sung thiết bị tập thể dục ngoài trời trong đô thị 

Vấn đề bây giờ nằm ở việc phải tìm cách để tăng thêm tỷ lệ đất dành cho tập luyện và bố trí các thiết bị thể thao ngoài trời. Quy hoạch tại các địa phương cần có quỹ đất dành xây các trung tâm, sân chơi trong mỗi trường học, khu phố, mỗi phường, quận. 

Hãy nhìn vào thực tế, tại các quận huyện đã triển khai mô hình đầu tư, lắp đặt các thiết bị thể dục ngoài trời phục vụ nhu cầu tập luyện của người dân, không khó để bắt gặp cảnh người người nhà nhà đều tập thể dục, thể thao vào bất cứ khung giờ nào, đặc biệt là sáng sớm hoặc buổi chiều.

Hầu hết các thiết bị tập luyện này đều đơn giản, dễ sử dụng, đáp ứng được nhu cầu tập luyện của mọi lứa tuổi. Tại các điểm được lắp đặt thiết bị tập luyện có đủ lứa tuổi tham gia.  Người già và người trung niên thì sử dụng các thiết bị phù hợp với lứa tuổi như đi bộ trên không, đạp xe vòng xoay. 

Các nhóm thiết bị này giúp thư giãn các cơ khớp, lưu thông máu huyết, hỗ trợ cho hệ thần kinh, hệ hô hấp (thiết bị tập lưng bụng, xoay tay, lắc hông, xoay eo, đi bộ trên không, đạp chân, đi bộ lắc tay, đạp xe…). 

Còn với thanh niên trẻ tuổi tập luyện với các thiết bị thể dục ngoài trời yêu cầu thể lực hơn như xà đơn, xà kép, dụng cụ tập cơ bụng, đùi, ép cơ chân. Họ tập trung vào mục đích tăng cường thể lực, rèn luyện cơ bắp, phát triển chiều cao, cân nặng. Những nhóm thiết bị cho họ cũng rất đa dạng, gồm cả thiết bị xà đơn, xà kép, chèo thuyền, kéo tay, đẩy tay, trượt tuyết, toàn thân….

Những khu thể dục ngoài trời này có thể được lắp tại nhà văn hoá, công viên, vườn hoa… gần nhà. Điều này giúp nhiều người không mất kinh phí đến phòng tập. Người dân trong khu tập thể bất cứ lúc nào cũng có thể tập mang tới cho người dân tinh thần thư thái, hít thở không khí trong lành. Dân cư càng đông, khu vực luyện tập phải càng nhiều. Như vậy thì hạn chế được tình trạng chen chúc. 

Việc đầu tư vào các khu luyện tập và dụng cụ thể dục ngoài trời không chỉ có tác dụng nâng cao sức khỏe cho đối tượng này, mà còn giảm chi phí khám chữa bệnh cho bản thân họ, gia đình, cũng như giảm gánh nặng cho Nhà nước. Ngoài ra, các khu thể dục thể thao ngoài trời không chỉ là nơi thu hút đông đảo người dân nâng cao sức khỏe, còn là điểm hẹn giao lưu văn hóa, gắn kết cộng đồng, thể hiện văn hóa, nếp sống văn minh nơi công cộng. 

→ Có thể bạn quan tâm: Những lợi ích khi lắp đặt dụng cụ thể dục ngoài trời cho đô thị

Xã hội rất vui sướng mỗi khi các vận động viên Việt Nam đạt thành tích cao trong thi đấu thể dục thể thao. Nhưng, họ khỏe không có nghĩa toàn dân ta khỏe mạnh. 

Và chừng nào trong các thành phố, trẻ em vẫn đá bóng trên hè phố, lòng đường, các trường học vẫn không có sân tập luyện, người già chỉ về đêm mới dám mon men đi dạo… thì chưa thể nói chúng ta đã thực hiện được chiến lược nâng cao chất lượng sống cho con người. Việc tăng cường các dụng cụ thể dục ngoài trời là điều chính quyền cần lưu tâm hơn nữa.

Có thể bạn quan tâm:

• Top 3 địa chỉ bán dụng cụ thể thao ngoài trời giá rẻ tốt nhất 2023
• Tổng hợp các dụng cụ thể thao ngoài trời mới nhất